Het ‘klimaatproof maken’ van Brabant is als maatschappelijke hoofdopgave verankerd in de Brabantse Omgevingsvisie. Provincie en waterschappen willen met verschillende partners in drie casusgebieden ‘oefenen’ met het gedachtegoed van de Omgevingsvisie voor het onderwerp klimaatrobuuste beeklandschappen. Het grensoverschrijdende gebied Warmbeek/Tongelreep en het beekdal van de Aa of Weerijs in Zundert zijn voorbeelden van zo’n beeklandschap.
AXXIA ondersteunt en begeleidt de verschillende werk- en projectgroepen namens de provincie Noord-Brabant om met een gebiedsgerichte benadering tot een integrale aanpak te komen. Het doel: een beeklandschap dat bestand is tegen klimaatveranderingen.
Beekdal Aa en Weerijs: economisch belangrijk maar kwetsbaar
Elk beeklandschap heeft een eigen uitdaging. Zo is het beekdal bij Zundert een economisch belangrijk maar ook kwetsbaar gebied. Intensieve boom- en aardbeienteelt stellen hoge eisen aan het bodem- en watersysteem. Vanuit de klimaatadaptie – het proces waarbij de samenleving zich aanpast aan het veranderende klimaat – is die situatie niet toekomstbestendig, oftewel klimaatrobuust. Door toename van droge periodes zal er in de toekomst immers minder zoetwater voorhanden zijn, juist zo’n belangrijke bron voor de hoogwaardige tuinbouw. De gemeente Zundert, de provincie Noord-Brabant en het Waterschap Brabantse Delta buigen zich samen met de verschillende dorpsraden over de vraag hoe het ‘natuurlijk’ bodem- en watersysteem hersteld en versterkt kan worden, zodat het ook in de toekomst zelfs tijdens droge periodes kan voorzien in de waterbehoefte.
AXXIA neemt namens de provincie Noord-Brabant als kwartiermaker deel aan diverse kern-, project- en werkgroepen. Doel is gezamenlijk een samenhangend uitvoeringsprogramma op te stellen, waarmee het beekdal Aa of Weerijs klimaatrobuust gemaakt wordt.
Complexe opgave Warmbeek/Tongelreep
De Tongelreep ontspringt net over de landsgrens in België en stroomt in Eindhoven in de Dommel. Vernatting van de gronden langs de Tongelreep en wateroverlast in de bebouwde kom vormen een uitdaging waar diverse overheden, terreinbeherende organisaties en private partijen zich over bogen, ieder vanuit haar eigen sector en belang.
Voor dit beekdal ligt er een Uitvoeringsprogramma 2019-2027 waarin maar liefst 31 deelprojecten in aanmerking komen voor nadere uitwerking. De opgave is dan ook complex: de Tongelreep is onderdeel van het Natuurnetwerk Brabant, waarbij vrijwel het hele beekdal is aangemerkt als een Natura 2000-gebied. Vanuit de Kaderrichtlijn Wateropgaven kijkt men onder andere naar verdrogingsbestrijding, terwijl belendende gemeenten klimaatstresstesten in het kader van klimaatadaptatie uitvoeren.
Belangrijk is alle deelprojecten samen een integraal karakter krijgen, waar maatschappelijk draagvlak voor is. Hoe realiseren wij robuuste ecologische verbindingen en vergroten wij tegelijkertijd de (be)leefbaarheid? Wat is daarin een gezond economisch verdienmodel? Aan AXXIA de taak om dit proces namens de Provincie Noord-Brabant in goede banen te leiden.
Uitvoeringsprogramma
Deels in 2020 en verder in 2021 moet er voor beide projecten onderbouwde voorstellen liggen voor het uitvoeringsprogramma, waar een heldere vertaling is gemaakt van beleid naar praktijk: concreet en haalbaar. Deze vertaalslag van beleid naar realisatie is belangrijk omdat de Provincie Noord-Brabant dit uitvoeringsprogramma voor klimaatrobuuste beeklandschappen mee wil nemen in het programma 2022-2027.