Klimaatrobuuste Beeklandschappen: wat is het en hoe doe je het?
Klimaatverhaal praktijkervaring klimaatadaptatie
In het stroomgebied van de Aa of Weerijs, in het beeklandschap van de Tongelreep en in de regio Noordoost-Brabant lopen pilots om ervaring op te doen met het klimaatrobuust maken van een beeklandschap. Klimaatrobuust klinkt mooi, maar wat betekent het? En hoe maak je een beeklandschap klimaatrobuust? Hoe werk je samen? Om de praktijkervaringen te delen met de eindgebruikers – bewoners, ondernemers en recreanten – van dit soort gebieden, publiceerde de provincie Noord-Brabant op een speciale website over klimaatadaptatie een uitgebreid klimaatverhaal over klimaatrobuuste beeklandschappen. AXXIA werkte hier aan mee.
Klimaatrobuuste Beeklandschappen en AXXIA
De extreem droge zomers van de afgelopen jaren, maar ook de plotselinge, lokale en zeer heftige regenval in de zomer van 2021 laten zien dat ons klimaat verandert. Ook in de toekomst kunnen we rekenen op dit soort extremen: meer natte maar ook juist heel droge periodes. Het is een bittere noodzaak om ons voor te bereiden op de risico’s die het veranderende klimaat met zich meebrengt en de omgeving hierop aan te passen: klimaatadaptatie.
Het klimaatrobuust maken van een beeklandschap is een onderdeel van klimaatadaptatie. Een klimaatrobuust beeklandschap is bestand tegen te veel, maar ook tegen te weinig water. Bij natte periodes zuigt het bodemsysteem bijvoorbeeld het teveel aan water als een spons op, waardoor er een natuurlijke buffer voor de droge tijden ontstaat. Maar kun je die grond dan nog wel op dezelfde manier gebruiken of bebouwen, of vraagt dat om aanpassing in inrichting en landgebruik? En wat betekent dat dan voor de (eind)gebruiker?
Om een antwoord te krijgen op die vragen werden er in Brabant drie pilots opgezet: in het stroomgebied van de Aa of Weerijs, in het beeklandschap van de Tongelreep en in de regio Noordoost-Brabant. Met de pilots werden verschillende mogelijkheden uitgewerkt waarop beeklandschappen klimaatrobuust gemaakt kunnen worden. Dat lukt alleen met voldoende draagvlak bij de verschillende eindgebruikers. AXXIA nam vanuit de provincie het procesmanagement op zich door verschillende werk- en projectgroepen te ondersteunen en te begeleiden en een verbinding tussen alle sectoren en initiatiefnemers tot stand te brengen. Dat varieerde van algemene ondersteuning bij de processen, tot intensieve begeleiding van projectgroepen voor de beeklandschappen Aa of Weerijs en Tongelreep.
Het hele jaar rond voldoende en schoon water
Wil je een gebied klimaatadaptief inrichten, dan is het niet uitgesloten dat er soms tegen een heilig huisje wordt geschopt. Dat kan alleen met respect voor elkaars belangen, die heel verschillend kunnen zijn. Bij het klimaatrobuust maken van beeklandschappen staan partijen nu eenmaal voor nogal wat uitdagingen. Een inwoner kijkt heel anders naar water dan een landbouwer, een ondernemer of een natuurbeheerder. Zo is de landbouw niet alleen een water intensieve activiteit, maar staat deze ook onder druk door de stikstofcrisis. Het stedelijk gebied is gebaat bij snelle afvoer van het water, terwijl hierdoor in droge periodes ook snel een tekort ontstaat. Daarnaast krijgt het stedelijk gebied steeds vaker te maken met hittestress. De rol van de industrie is eveneens divers. Hierdoor kom je meer dan eens in een spagaat.
AXXIA heeft ervaring met het in goede banen leiden van dit soort complexe gebiedsprocessen. Het is onze taak om kennis, communicatie en de – niet onbelangrijk – culturele waarden samen te laten vallen. We brengen partijen bij elkaar en gaan het gesprek aan over de moeilijke klus die geklaard moet worden. Wanneer er vertrouwen is opgebouwd, kun je samen komen tot een oplossing: het klimaatadaptief herinrichten van een gebied, op zo’n manier dat het past bij de omgeving, de wensen en de behoeftes. Water geldt daarbij als ‘ordenend principe’. Door samen te werken is er een goed evenwicht te vinden tussen de activiteiten en het waterverbruik. Door daarnaast een gezond water- en bodemsysteem te creëren, zorg je ervoor dat er het hele jaar rond voldoende en schoon water beschikbaar is voor wonen, werken en recreëren.
Casus Klimaatrobuuste Beeklandschappen inspirerend voorbeeld klimaatadaptatie
De provincie Noord-Brabant geeft hoge prioriteit aan het thema klimaatadaptatie. Daarom riep de provincie https://www.klimaatadaptatiebrabant.nl/ in het leven, een klimaatportaal met informatie, tips, hulpmiddelen en inspirerende voorbeelden voor ondernemers, inwoners en professionals.
Een van die voorbeelden is het klimaatverhaal over de pilot Klimaatrobuuste Beeklandschappen Klimaatrobuuste beeklandschappen – Klimaatadaptatie Provincie Noord-Brabant. Hierin worden de met de pilots opgedane kennis en praktijkervaringen gedeeld. AXXIA werkte hier aan mee. We hopen met dit klimaatverhaal gebiedsbeheerders, professionals en gebruikers daadwerkelijk te inspireren om met klimaatadaptatie aan de slag te gaan.
Meer weten over de aanpak van AXXIA?
Van de klimaatrobuuste beeklandschappen Aa of Weerijs en Tongelreep zijn aparte projectbeschrijvingen beschikbaar. Wil je meer weten over een klimaatrobuust bodem- en watersysteem of de aanpak van AXXIA? Stuur dan een mail naar Roland Somers of bel me op 06-518 365 91. Ik vertel je er graag meer over.
